Drodzy Rodzice. Prawidłowy rozwój dziecka leży nam wszystkim na sercu. Prawidłowa mowa to ważny element jego rozwoju. Warto więc znać kilka zasad wsparcia i stymulowania mowy, aby ustrzec dziecko przed błędami i wadami wymowy. Oto tzw. przykazania logopedyczne. Zachęcam do zapoznania się z nimi.
RADY DLA RODZICÓW DOTYCZĄCE STYMULOWANIA ROZWOJU JĘZYKOWEGO DZIECKA
- Stwarzaj okazję do częstego prowadzenia prostych dialogów.
- U dziecka pozbawionego kontaktów werbalnych nie rozwinie się mowa na dobrym poziomie. Mów wyraźnie językiem dorosłych, używaj prostych zdań. Różnicuj ton i intonację głosu. Często zwracaj się bezpośrednio do dziecka i dawaj mu czas na odpowiedź. Różne sytuacje domowe wykorzystaj do mówienia. Przy ubieraniu dziecka nazywaj części ciała i rodzaje ubrania, przy jedzeniu wprowadzaj nazwy pokarmów, a także ich cechy ( słodki, kwaśny, gorzki itp.). Podczas prac domowych opowiadaj dziecku, co właśnie robisz.
- Dbaj o prawidłowe żucie, gryzienie i połykanie.
- Karm dziecko piersią, (jeśli to tylko możliwe), a potem łyżeczką. Ssanie piersi to doskonałe ćwiczenie aparatu artykulacyjnego, karmienie łyżeczką natomiast, jest dobrym treningiem dla warg ( zwłaszcza górnej), która powinna ściągać z łyżeczki pokarm.
- Ogranicz używanie smoczka, wprowadzaj pokarmy o twardej konsystencji ( marchewkę, jabłko, skórki od chleba), gdy tylko zaczynają się wyrzynać ząbki. Zwróć uwagę jak dziecko oddycha czy nosem, czy ustami podczas snu i milczenia. Jeżeli dziecko ma otwarte usta, jego żuchwa układa się nienaturalnie i zmienia się ułożenie języka. Daje to w konsekwencji wady zgryzu jak również wady wymowy.
- Zwróć uwagę na słuch dziecka, jeśli coś cię niepokoi skontaktuj się z lekarzem. Zwracaj uwagę na odgłosy codziennego życia i zadawać dziecku pytanie, „ Co to jest”. Szukajcie razem źródła dźwięku. W ten sposób kształcisz jego uwagę słuchową.
- Nie wymagaj perfekcyjnego mówienia, czy powtarzania trudnych słów, czy głosek, gdy dziecko nie jest do tego gotowe.Pamiętaj, że rozumienie zawsze wyprzedza umiejętność mówienia.
- W początkowym okresie naśladuj wszelkie wokalizacje dziecka. Wprowadzaj wyrazy dźwiękonaśladowcze. Mów zawsze w nawiązaniu do konkretnych znajdujących się w zasięgu wzroku przedmiotów czy obrazków,
- Ucz wierszyków i rymowanek. Wprowadzaj zabawy paluszkowe np.: idzie rak nieborak, sroczka kaszkę warzyła itp. Rytm i koordynacja mają ogromne znaczenie dla rozwoju, płynnej zrozumiałej mowy.
- Od pierwszych prób porozumiewania się z dzieckiem staraj się przekazać informację że oczekujesz odpowiedzi. Zadawaj proste pytania i zawieszaj głos w oczekiwaniu na odpowiedź. Jeśli dziecko nie odpowiada, sam w prosty sposób odpowiedz.
- Unikaj nieustannego poprawiania wymowy dziecka. Dziecko ciągle upominane wycofuje się z kontaktów słownych.
- Prowadź ćwiczenia oddechowe: dmuchanie baniek mydlanych, dmuchanie na lekkie przedmioty, dmuchanie na wiatraczki, granie na prostych instrumentach muzycznych typu trąbka, flet, zdmuchiwanie świeczki, picie i dmuchanie przez słomkę itp. Takie ćwiczenia świetnie wzmacniają mięsień okrężny warg, zwłaszcza u tych dzieci, które mają obniżone napięcie narządów mowy, oddychają nieprawidłowo, czyli – ustami.
- Wprowadzaj proste ćwiczenia gimnastyki buzi i języka w formie zabawy np: buziaki dla mamy, oblizywanie się jak miś po zjedzeniu miodu ( przy szeroko otwartej buzi), koniki, sięganie językiem do nosa, do brody, do prawego ucha, do lewego ucha, liczeni ząbków językiem, parskanie itd.
- Wspólnie róbcie książeczki o rodzinie, kolegach, zajęciach dziecka. Książeczki rozwijają myślenie i wyobraźnię, rozwijają słownictwo, zachęcają do czytania. Są wspaniałą forma spędzania czasu z dzieckiem i nawiązania głębszych więzi.
- Śpiewaj dziecku i razem z dzieckiem. Słuchaj płyt i kaset z muzyką dziecięcą i śpiewajcie razem.
- Ogranicz oglądanie telewizji. Przekaz telewizyjny jest mało zrozumiały dla dziecka. Wybieraj wartościowe programy. Bądź zawsze zorientowanym, co dziecko ogląda. Nie zostawiaj włączonego telewizora, jeżeli nikt go nie ogląda. Pamiętaj, że dziecko często oglądające telewizję nastawione jest częściej na odbiór informacji płynących z nośnika, rzadziej natomiast ma okazję do podejmowania dialogu.
- Kiedy dziecko usiłuje coś przekazać, zrób wszystko, co możliwe, by je zrozumieć. Jeżeli mu brakuje słów, poproś, żeby pokazało co ma na myśli.
- Rysuj i maluj z dzieckiem, gdy mu coś opowiadasz. Ilustrowanie opowiadań ułatwia dziecku rozumienie.
- Dbaj o mocną więź emocjonalną. Głaskaj, przytulaj, chwal dziecko. Zachęca to do kontaktów werbalnych.
- Dbaj o prawidłowy rozwój ruchowy. Zachęcaj do biegania, wspinania się po drabinkach, jazdy na hulajnodze, rowerze, rolkach, chodzenie po krawężniku, ławeczce, to doskonały trening dla równowagi i dla samej koncentracji uwagi.
- Usprawniaj motorykę palców, poprzez wydzieranie, naklejanie, lepienie z plasteliny, malowania, rysowanie.
Oto przykłady przyjemnych ćwiczeń, które można wykorzystać do usprawniania aparatu mowy. Jeśli chcesz, by Twoje dziecko miało sprawny język, wargi, policzki i podniebienia miękkiego. Wykorzystaj czas spędzony w kuchni, podczas przygotowywania posiłku i zachęcaj je do następujących ćwiczeń:
1. Jedzenie paluszków bez przytrzymywania ich dłonią.
2. Wciąganie makaronu bez użycia sztućców.
3. Trzymanie zębami i wargami lekkich produktów na małej plastikowej łyżeczce.
4. Picie jogurtu lub gęstego soku przez słomkę.
5. Lizanie czubkiem języka dużych lizaków.
6. Zlizywanie czubkiem języka rozsmarowanego na talerzu dżemu, nutelli itp. w kształcie np. koła, serca.
7. Przysysanie i przenoszenie za pomocą słomki różnych lekkich produktów spożywczych z jednej miseczki do drugiej np. kulek czekoladowych. Słomka powinna być przytrzymywania środkiem ust i nie powinna być przygryzana. Przenoszone przedmioty powinny być większe niż średnica słomki, by dziecko się nimi nie zachłysnęło!
8. Zbieranie czubkiem języka z talerza pojedynczych ziarenek ryżu preparowanego.
9. Oblizywanie ust posmarowanych miodem, dżemu itp.
